Wentylacja grawitacyjna czy mechaniczna

Wentylacja którą znamy to kratka wentylacyjna w kuchni, łazience, czasami pokoju. Czy zapewnia nam jednak wystarczającą skuteczność wymiany powietrza w naszych domach? Otóż pamiętać należy, ze sama kratka wentylacyjna to zaledwie część systemu wentylacyjnego. Kratka służy wyłącznie usunięciu powietrza – zanieczyszczonego i zużytego - na zewnątrz budynku. Usunięte powietrze natomiast musi zastąpić nowe, świeże, o dużej zawartości tlenu. Okazuje się, że wraz z nastaniem ery nowoczesnych, szczelnych okien problemem w wentylacji staje się nie usunięcie powietrza z pomieszczeń, a właśnie doprowadzenie go do budynku z zewnątrz. Ilość powietrza usuniętego i dostarczonego do pomieszczenia musi być bowiem taka sama.

Dzisiejsze prawo wymaga, aby okna (w budynkach z wentylacją grawitacyjną) posiadały określoną nieszczelność, aby zapewnić wymaganą ilość powietrza zewnętrznego. Jest to jednak niestety tylko częściowe rozwiązanie problemu.

Wentylacja grawitacyjna

Siłą sprawczą wymuszającą ruch powietrza w budynkach obsługiwanych za pomocą wentylacji grawitacyjnej są siły grawitacji. Siła ta jest proporcjonalna do wysokości komina (im wyższy komin – tym większy „ciąg kominowy”) oraz różnicy gęstości (temperatury) powietrza wewnętrznego i zewnętrznego (im mniejsza jest ta różnica, tym „ciąg kominowy” jest mniejszy – aż do całkowitego ustania, gdy na zewnątrz i wewnątrz budynku temperatura jest taka sama). Jak zatem z powyższego widać – w przypadku gdy w naszym budynku mamy szczelne okna nie jest możliwe utrzymanie stałego przepływu powietrza przez nasz dom w czasie całego roku. Mało tego przez znaczną cześć roku wentylacja ta działa nieefektywnie i nieskuteczne – chyba, że pomagać jej w tym będziemy otwierając bądź uchylając okna.

Kolejną wadą wentylacji grawitacyjnej jest jej znaczna energochłonność. W świetle dzisiejszych przepisów zobligowani jesteśmy do stosowania grubej izolacji ścian, podłóg i poddaszy. Montujemy także okna o niskich współczynnikach przenikalności cieplnej. Nasze domy zużywają coraz mniejsze ilości energii. Natomiast ciepło na podgrzanie powietrza od dziesięcioleci jest takie samo. W dzisiejszym budynku ogrzanie powietrza w typowym budynku jednorodzinnym stanowi od 30 – 40% do nawet 50 – 60% energii na ogrzewanie budynku. A zatem od 30 do 60% kosztów ponoszonych na ogrzewanie domu to jest koszt ogrzania powietrza wentylacyjnego!

Wentylacja mechaniczna nawiewno

Wszystkich powyższych wad pozbawiona jest wentylacja mechaniczna nawiewno – wywiewna z odzyskiem ciepła w postaci wymiennika rekuperacyjnego. Stosując tego typu rozwiązanie znika problem szczelnych okien, gdyż za pomocą centrali (rekuperatora) zarówno dostarczamy czyste i świeże powietrze do budynku, jak i usuwamy zużyte, zawierające wilgoć, zapachy, dwutlenek węgla. Mało tego – szczelne okna gwarantują nam, że nie będziemy w sposób niekontrolowany pobierali powietrza z zewnątrz (bądź wypychali powietrza z budynku). Dzięki temu, że pobieramy i obrabiamy powietrze w jednym miejscu możemy zrobić z nim bardzo wiele rzeczy tj:

• ogrzać - do budynku można wprowadzać ogrzane już powietrze. Przy wentylacji grawitacyjnej powietrze do budynku wpływa zimne i ogrzewa się dopiero wewnątrz pomieszczeń;
  
  
• ochłodzić – jeśli dysponujemy źródłem chłodu takim jak np. dolne źródło ciepła pompy ciepła, czy jednostkę zewnętrzną klimatyzatora;
  
  
• przefiltrować – jest to szczególnie ważne dla alergików – zastosowanie wentylacji z rekuperacją pozwala na przefiltrowanie powietrza filtrami nawet wysokiej klasy, co uwolni nas od dokuczliwych alergenów;
  
  
• nawilżyć – dla szczególnie wymagających możliwe jest zainstalowanie nawilżaczy powietrza które zapewnią, że powietrze zimą nie będzie tak dokuczliwie suche;
  
  
• odzyskać ciepło – producenci rekuperatorów deklarują, że sprawności ich urządzeń dochodzą, a w niektórych przypadkach wręcz przekraczają 90%. Pamiętać należy, że są to wartości podawane dla określonych warunków laboratoryjnych, a uzyskiwane w rzeczywistości średnioroczne sprawności są niższe od kilku do kilkunastu procent. Niemniej jednak roczne zużycie energii przez nasz budynek powinno zmniejszyć się nawet o kilkadziesiąt procent.

Czy zatem warto stosować wentylację mechaniczną zamiast starych systemów grawitacyjnych – z wielu powodów tak! Komfort użytkowania obiektów z kontrolowanym przepływem powietrza na pewno jest tego wart!

Opracowanie:
dr inż. Zenona Spik
Systerm Mroczek, Trzaskoma Sp.j.